Hem iş hem keyif
AMATÖR FOTOĞRAFÇILIĞI hobi olarak sürdürüp kendinizi
bu alanda geliştirirken, bu işten BİRAZ DA PARA KAZANMAYA
ne dersiniz?
SLR fotoğraf makinelerinin fiyatlarındaki
düşüş 3-4 yıl öncesine göre oldukça bariz.
Şu sıralar fotoğrafçılığa yoğun bir ilgi
olmasının sebeplerinden biri de bu belki. Gezmeye
çıktığınızda elinde fotoğraf makineleriyle
dolaşan küçük gruplara sıkça rastlamamız,
son zamanlarda amatör fotoğrafçılığa karşı
artan ilginin bir göstergesi. Diğer yandan “Bir
fotoğraf bin kelimeye bedeldir” sözünü bilirsiniz.
Gerçekten de yayıncılar ya da tasarımcılar
belli konularda çalışırken, anlatmak istediklerini
destekleyen, fotoğraf, video ya da grafik
gibi görsel malzemelere ihtiyaç duyar. Bu tür
taleplerin profesyonel anlamda karşılandığı
ajanslar ya da web siteleri, kaynaklarını geniş
tutmak zorundadır ve bu kaynaklardan biri olmak,
sandığınızdan çok daha kolay olabilir.
Stok fotoğrafçılığa ilk adımlar
Fotoğraf satan sitelere üye olmak zor değil. Fakat
yolladığınız fotoğrafların, siteye kabul edilip,
ilgi görmesi için uymanız gereken önemli
kriterler olduğunu tahmin edersiniz. Bu bağlamda
bir fotoğrafçılık kursuna kaydolmak,
kısa zamanda uzun bir yol almanızı sağlayabilir.
Böylece temel bilgileri öğrenerek, kafanızdaki
kompozisyonu daha iyi uygulayabilirsiniz.
Fakat bu kompozisyonu nasıl kafanızda
canlandıracaksınız? Bu noktada biraz empati
yapmanız gerekebilir. Piyasadaki gazete ve dergileri,
bu bakış açısıyla inceleyin. Kullanılan fotoğraflar
ve hangi makale içinde nasıl kullanıldıkları
hemen dikkatinizi çekecektir. Sözgelimi
sabah yatakta yeni uyanmış, saçı başı dağınık
ve yarı uykulu bir şekilde çektiğiniz arkadaşınızın
fotoğrafına, iyi bir yatağın sağlıklı bir uyku
için ne kadar önemli olduğunu anlatan bir makalede
ihtiyaç duyulabildiği gibi sabah kalktığınızda
baş ağrısı hissetmemeniz için hangi
tür içkileri tercih etmeniz gereken bir makalede
de ihtiyaç duyulabilir. Bu noktada fotoğraf
konusu düşünmek için bir kaç yol var. En iyisi
belli başlıklar belirleyip bu başlıklar üzerinden
harekete geçmek. Stok fotoğraf sitelerinde de
zaten pek çok başlık göreceksiniz. Fotoğraf satın
almak isteyenler belli kelimeler üzerinden
fotoğraf araştırması yapar. Dolayısıyla fotoğrafınızı
stok fotoğraf sitesine yollarken belli
kelimelerle etiketlemek durumundasınız ki bu
etiketlerden biriyle sitede arama yapıldığında
fotoğrafınız da katalogda yer alabilsin.
İfadenin önemi: Fotoğraflarınızda insan kullanırken
canlı modellerle çalıştığınızı unutmayın.
Modellerinizle farklı yüz ifadeleri çalışmanız,
fotoğrafınızın içeriğini zenginleştirecektir
Araştırma ve incelemeyle işe başlayın
Konunun teknik kısımlarına daha sonra kabaca
değineceğiz. Fakat konsept olarak para edecek
bir fotoğraf çekmek istiyorsanız, stok fotoğraf
sitelerinde halihazırda satılan fotoğraflara bir
göz atmanız ve bu fotoğrafları incelemeniz
şart. Ayrıca daha önce de belirttiğimiz gibi bu
sitelerdeki fotoğrafların hangi başlıklar altında
toplandığına da dikkat etmelisiniz. Zira bu
başlıklar üzerinden düşünürseniz, çekeceğiniz
fotoğraflar da gözünüzde canlanmaya başlar.
Stok fotoğraf sitelerinde biraz gezinince farkedeceğiniz
üzere akla ilk gelen kompozisyonlarda
yüzlerce kaliteli fotoğraf zaten mevcut.
Bu seçenekler arasından farklılaşmak adına
konuya daha değişik bir bakış açısı getirip espri
katmak fotoğraflarınızı farklı kılacaktır.
Varyasyonlardan korkmayın: Eğer bu konuda becerikliyseniz
fotoğraflarınıza yapacağınız dijital
müdahalelerle çok zengin bir portfolyo sahibi
olabilirsiniz.
Stok fotoğrafçılığa ilk adımlar
Sözgelimi, düz bir elma fotoğrafı yerine, kocaman
bir ısırık alınmış bir elma, ortası delik bir
elma ya da sadece yarısı soyulmuş bir elma
çekmeyi deneyebilirsiniz. Yaratacağınız fark
tamamen hayal gücünüze kalmış. Peki diyelim
tercih edilen bir fotoğraf çekmeyi başardınız.
Ne kadar para kazanacaksınız? Bu miktar, satış
yapan sitenin politikasına ve fotoğrafın boyutu
gibi çeşitli şartlara bağlı olmakla birlikte
fotoğraf başına elde edebileceğiniz ücret, 25
cent’ten 100 dolara hatta üzerine kadar çıkabiliyor.
Stok fotoğraf siteleri, sattıkları fotoğraf
için, fotoğraf sahibine farklı yüzdelerle para
ödüyor. Bu oran %10 ile %60 arasında değişebiliyor.
Fakat baştan uyaralım. Bu işten hemen
geçiminizi sağlama hayalleri kurmayın.
Öte yandan eğer gerçekten de yetenekliyseniz,
(biraz da sabırla) popüler bir stok fotoğrafçı
olarak, gayet tatminkar miktarlarda para kazanabilirsiniz.
Stok fotoğraf sitelerine üye olmak,
giriş seviyesinde de olsa belli bir İngilizce
bilgisi gerektirebiliyor. Hatta bazı siteler üyelik
sırasında bu konuyla ilgili olarak sizi küçük bir
teste tabi tutuyor. Neyse ki tamamen Türkçe
olan fotolia.com, bu genellemenin dışında.
Farklı objeleri bir arada kullanın: Hayal gücünüzü kullanarak
birbiriyle ilgisiz gibi görünen objeleri
belli bir kompozisyon dahilinde, aynı fotoğraf
içinde kullanırsanız ilginç kareler yakalayabilirsiniz
Araştırma ve incelemeyle işe başlayın
Stok fotoğraf konusundaki efsane isimlerden
biri olan ve yılda 400.000’den fazla fotoğraf
satan Yuri Arcurs (www.arcurs.com) gerçek
bir başarı öyküsünü simgeliyor. Arcurs’un sitesinde
stok fotoğrafçılıkla ilgili faydalı bilgiler
ve ipuçları mevcut. Bu işe zaman ayırmayı
düşünüyorsanız mutlaka www.arcurs.com’u
ziyaret edin. Yuri Arcurs, sitesinde stok fotoğraf
sitelerinin hangi konulara doyduğunu ve
hangi konularda fotoğraf ihtiyacının daha fazla
olduğunu detaylı bir şekilde anlatıyor. Buna
göre; toplantı yapan takım elbiseli insanların
yer aldığı “Business” temalı fotoğraflar, sahil
fotoğrafları ya da dizüstü PC’lerle ilgili fotoğraflar
konusunda piyasa doymuş durumda. Diğer
yandan yaşlı insanların olduğu fotoğraflar,
modern moda fotoğrafları ya da Euro ve Dolar
dışındaki paralara ait fotoğraflara yoğun bir talep
mevcut. Unutmamanız gereken en önemli
noktalardan biri de stok fotoğrafçılıkta para
edecek fotoğrafların sanatsal yanının çok güçlü
olmadığı. Yani bol grenli siyah beyaz, parke
taşlı dar sokak fotoğrafı, farklı imgeler içerebilir
ve size çok hoş gelebilir. Fakat fotoğraf sanatı
için çok anlamlı olabilen böyle bir fotoğrafın,
stok fotoğraf sitelerinde yarısı soyulmuş bir
elmadan daha az ilgi görmesi muhtemeldir.
Dikkat edilmesi gereken yasal zorunluluklar
Fotoğraf çekmek için konu ve malzeme ararken
dikkat etmeniz gereken bazı noktalar var.
Bu noktaları göz ardı ederseniz ortaya çıkması
muhtemel yasal problemler yüzünden stok fotoğraf
siteleri, yolladığınız fotoğrafları yayınlamaz.
Bunların başında 3. kişilerin hakları var.
Yani sokaktaki insanları, tele objektifle yüzleri
belli olacak şekilde habersizce çekemezsiniz.
Model olarak kullanmak istediğiniz kişilerin
size onay verdiğine dair elinizde imzalı bir kağıt
olmalı. Reşit olmayan modeller içinse ebeveynlerinden
imzalı onay almalısınız. Stok fotoğraf
siteleri, duruma göre sizden bu belgeleri talep
edebilir. Bu belgeleri word formatında üye olduğunuz
sitelerde bulup doldurabilirsiniz. Bir
diğer önemli konu da çektiğiniz fotoğraflarda
marka ya da lisans gerektiren bileşen görünmemesi.
Bu noktada markası görünmediği için
her objeyi kullanabileceğinizi düşünmeyin. Örneğin
kola şişesindeki Coca-Cola ya da Pepsi
ibarelerini silmeyi başardınız ve sadece şişeyi
çektiniz diyelim. Unutmayın ki üretici sadece
markayı değil şişenin fiziksel şeklini de lisans
altına almış olabilir. Her sitenin bu konularda
farklı hassasiyetleri olabiliyor. Üye olduğunuz
sitelerde konuyla ilgili detaylı bilgi bulabilirsiniz.
Bu hassasiyetlere dikkat ederseniz yolladığınız
fotoğraflar daha yüksek bir yüzdeyle
kabul edilir ve sitede satışa sunulur.
İmzalı onay alın: İnsan konulu fotoğraflar stok fotoğraf
sitelerinde çok ilgi görür. Fakat modellerinizden
imzalı onay almayı ihmal etmeyin
İnce eleyip sık dokumadan her çektiğiniz
fotoğrafı “ya tutarsa” yaklaşımıyla yollamayın.
Zira stok fotoğraf siteleri reddedilme oranı
belli bir yüzdenin üzerinde olan kullanıcıların
üyeliklerine askıya alıyor. Bazı siteler, üye olduktan
sonra size aylık belli bir fotoğraf kotası
koyarken bazılarına sınırsız sayıda fotoğraf
gönderebiliyorsunuz. Ayrıca bazı siteler sadece
onlarla çalışmanız durumunda size verdiği komisyon
oranını artırıyor.
Bunlara ihtiyacınız olacak
Tabii ki ilk ihtiyacınız olan bir dijital fotoğraf
makinesi ve fotoğraf çekimi yapabileceğiniz
yani stüdyo olarak kullanacağınız bir oda ya da
mekan. Fotoğraf makinenizin en az 6 Megapiksel
çözünürlüğü desteklemesi gerekiyor. Ayrıca
istisnalar olsa da kompakt makinelerden fazla
medet ummayın ve SLR sınıfında bir makine
tercih edin. Dış mekanlarda çekeceğiniz fotoğrafları
da satabilirsiniz. Fakat en çok satın
alınan fotoğraflara baktığınızda göreceksiniz
ki stüdyo fotoğrafları çok daha revaçta. Dijital
fotoğraf makinesi demişken, Ara Güler’in “Dikiş
makinesiyle bile fotoğraf çekerim” sözünü
unutmayın. Teknik olanaklar tabii ki avantaj
sağlar. Fakat fotoğrafı makine değil insan çeker.
Dolayısıyla giriş seviyesi bir DSLR ve üçayak,
başlangıç için hiç de fena sayılmaz.
Başlangıç için yeterli: Canon EOS 1000D, KDV dahil
1400 TL civarındaki fiyatıyla stok fotoğraf
dünyasına adam atmak için yeterli bir dijital
fotoğraf makinesi.
Fotoğraf çekip, tecrübe kazandıkça, fotoğraf
makinenizin üzerindeki kit objektifin sizi
sınırladığını farkedebilirsiniz. Bu aşamadan
sonra adım adım ekipmanınızı genişletip farklı
amaçlara hitap eden objektifler satın almanız
işinizi kolaylaştırabilir. Sözgelimi 1:1 büyütme
oranına sahip bir makro objektif, iyi bir yardımcı
olacaktır. Bunun dışında ışık çadırı da objeleri
homojen bir ışıkla gölgesiz olarak çekmeniz
için sıkça kullanacağınız bir araçtır. Hazır bir
ışık çadırı satın alabileceğiniz gibi kendiniz de
böyle bir araç yapabilirsiniz. İnternette yapacağınız
kısa bir araştırmayla ışık çadırı yapmanın
çok da zor olmadığını göreceksiniz. Flaş ve paraflaş
sistemleri de çekim sırasında çok işinize
yarayacak bileşenler. Paraflaş nispeten pahalı
bir ekipman olduğu için bir kaç adet flaş ve
flaş tetikleyici alıp, obje fotoğraflarıyla işe başlayabilirsiniz.
Sıradan bir flaşla masaüstüne
koyduğunuz bir objeyi çekmeyi denediğinizde
flaşın objeden çirkin bir şekilde parlayarak yansıdığını
farkedeceksiniz. Bu durumun önüne
geçmek için flaş yoğunluğunu azaltarak yaymalısınız.
Bunu yapan (flash diffuser) yardımcı
gereçler, flaşınız dahili de olsa harici de olsa
oldukça uygun fiyatlarla satılıyor.
Para edecek bir fotoğraf çekmek...
Kadraj ve kompozisyon, fotoğrafçılıktaki en temel
öğelerdir. Sık yapılan kadraj hatalarını iyice
öğrenip tekrarlamamaya çalışın. Fotoğraflamak
istediğiniz objeleri en doğru şekilde fotoğraf
karesine almamak, söylediğiniz bir cümleyi
ortasında kesmekten farksızdır. Kafanızdaki
kompozisyonu yarattıktan sonra amacınız çektiğiniz
fotoğrafa bunu aynen yansıtabilmek
olmalı. Örneğin kabuğu soyulmuş bir elmanın
yanında duran kabuk, net alan içinde mi olmalı,
yoksa elmanın arkasında ya da önünde fakat
flu olarak mı durmalı. İki durumda kullanacağınız
diyafram ayarı birbirinden farklı olacaktır.
Örneğin diyaframı kıstığınızda (F8.0) daha
geniş bir alan derinliği elde ederek hem elmayı
hem de kabuğu netlik içine alabilirsiniz. Fakat
daha geniş bir diyafram açıklığıyla (F2.0-F2.8)
sadece elmayı net alan içine alarak, kabuğu
odağın dışında bırakabilirsiniz. Her iki durumun
anlatmak istediği konu farklı olabileceği
gibi sadece soyulmuş kabuğu net alan içine
alarak bambaşka bir konu ve vurgu da elde
edebilirsiniz. Ayrıca çekim sırasında pozlama
değerini (EV-Exposure Value) biraz artırmanız,
çektiğiniz obje ya da objeleri arka plandan so-
yutlamak için çok işinize yarayabilir.
Sessiz sinema değil: Modelleriniz sadece mimik ve
hareketlerle konuya dahil olmak zorunda değil.
Yardımcı araçlar kullanarak daha güçlü bir
anlatım elde edebilirsiniz.
Aynı objeleri kullanarak farklı kadrajlar ve
ayarlarla fotoğraf çekmekten çekinmeyin. Sözgelimi,
elma örneğimizden hareketle farklı anlamlara
gelebilecek pek çok fotoğraf üretmek
mümkün. Bunun dışında insan faktörünün
stok fotoğrafçılıkta çok iyi para getirdiğinin
altını çizmek gerek. Yani anlatmak istediğiniz
konuyu insan faktörüyle harmanlarsanız
fotoğraflarınız daha fazla rağbet görecektir.
Modellerinizi başlangıç olarak arkadaşlarınızdan
seçebilirsiniz. Başlangıç için modellerinizi
yüzleri görünmeyecek şekilde kullanmanız, sitelere
yolladığınız ilk fotoğrafların daha rahat
kabul edilmesi için kolaylık sağlayabilir. Ayrıca
insan fotoğrafı denince aklınıza ille portre gelmesin.
Önemli olan konunuza bir şekilde insan
faktörünü eklemeniz. Tekrar elma örneğimize
dönersek, yarısı soyulmuş elma, masa yerine
bir arkadaşınızın avucunda durursa daha fazla
ilgi çekebilir.
Üç ayakla çekim yapmaya çalışın
Fotoğraf makinenizi ISO 100 değeriyle kullanmaya
çalışın. Bu size daha düşük bir kumlanma
noise) oranı sağlayacaktır. Fotoğraf çekerken
kullandığınız biçimin RAW olması, hem fotoğraf
üzerinde çekim sonrasında istediğiniz gibi
oynama olanağı sunar, hem de farklı biçimlere
dönüştürürken kalite düşüşü endişesini de ortadan
kaldırır. Böylece fotoğrafı yollayacağınız
sitenin hangi biçimlerde ve çözünürlüklerde
fotoğraf kabul ettiğiyle bağlantılı olarak, kolayca
gerekli ayarlamaları yapabilirsiniz. Çekimleri
mümkün mertebe elde yapmamaya çalışın.
Üç ayak kullanarak yaptığınız çekimlerde, elinizdeki
titreme olmayacağı için çekeceğiniz
fotoğraflar çok daha net olacaktır. Hatta 20 TL
civarında satılan bir IR uzaktan kumanda satın
alarak kadrajı ayarladıktan sonra hiç dokunmadan
fotoğrafı çekmeniz, ille de şart değilse de
iyi bir fikir olabilir. Keskinlik, fotoğrafı gösteren
en önemli öğelerden biridir. Fotoğraf üzerine
biraz çalıştıktan sonra kendinizi çoğunlukla
fotoğraflarınızı nasıl daha keskin hale getirebileceğinizi
düşünürken bulacaksınız. Bu bağlamda
fotoğraf kadrajındaki keskinliği doğru
yönetmek fotoğrafınızın o kalabalık stok fotoğraf
kataloğunda kolayca öne çıkarabilir.
Üçayak şart: 150 dolarında altında bir fiyatla satın
alabileceğiniz ve makro çekimlerde de kullanabileceğiniz
Vanguard Espod-233AP, başlangıç
için harika bir seçim.
Doğru bir renk dengesi şart
Çektiğiniz fotoğrafta renklerin mümkün mertebe
orijinaline uygun olmasını istersiniz.
Bunu sağlamak için referans alacağınız renk
çoğunlukla beyazdır. Beyaz dengesi (white
balance) için fotoğraf makineleri içinde farklı
ışık kaynaklarına göre ayarlanmış hazır ayarlar
bulunur. Bu ayarları kullanabileceğimiz gibi
ideale yakın bir referans fotoğraf çekerek beyaz
ayarı için bu fotoğrafın temel alınmasını makineye
söyleyebiliriz (Custom White Balance).
Daha titiz fotoğrafçılar ise beyaz dengesi ayarı
için gri kart kullanır.
Photoshop müdahalesi gerekli mi?
Aslına bakarsanız ne kadar usta fotoğrafçı olursanız
olun her zaman için çektiğiniz fotoğrafı
bilgisayar ortamında daha iyi hale getirmeniz
mümkün. Photoshop ya da benzeri bir yazılımı
bu amaç için kullanabilirsiniz. Böyle bir
yazılımla, fotoğrafın keskinliğini ve kontrastını
artırabilir, siyahların daha siyah görünmesini
sağlayabilir ya da parlaklık ve renk değerlerine
müdahale edebilirsiniz. Aslına bakarsanız orijinal
fotoğraf biçiminiz jpeg yerine RAW olduğu
sürece yazılımla fotoğraf üzerinde yapabileceğiniz
değişiklikler çok fazla. Bu noktada dikkat
etmeniz gereken en önemli konu, yazılımsal
müdahaleyi abartmamak. Zira fotoğrafınızı siteye
koymak üzere seçecek kişiler, bu konuda
uzmandır ve acemice yapılıp fotoğrafı düzelteceğine
bozmuş müdahaleleri hemen farkedeceklerdir.
Dolayısıyla Photoshop konusundaki
bilginiz ölçüsünde hareket edip abartmamak-
fotoğta
fayda var. İnternetteki ücretsiz Photoshop
kurslarından faydalanabileceğiniz gibi konuyla
ilgili bir kitap da satın alabilirsiniz. Her halükarda
fotoğrafçılığa ek olarak bu alanda da
kendinizi geliştirmeniz, pratikteki başarınızı
doğrudan etkileyecektir.
Her yol mübah: Anlatmak istediğiniz konuyu daha
iyi vurgulamak için, başta yansıma olmak üzere
her türlü etkiyi kullanabilirsiniz.
İnternet bağlantınız önemli
Bir ya da birkaç fotoğraf sitesine sürekli fotoğraf
yollamak sandığınız kadar kolay olmayabilir.
Zira yollayacağınız fotoğraflar ciddi bant
genişliği gerektiriyor. JPEG biçiminde bile yollasanız
en yüksek kalite ayarını kullanmanız
gerektiği için dosya boyutu 5-6 MB’ı geçebiliyor.
Eh bir de TIFF ya da daha kötüsü RAW
biçiminde yolladığınızı düşünürseniz fotoğraf
başına 20-30 MB hatta üzerinde bir dosya boyutu
söz konusu oluyor. Bu şekilde günde 10
fotoğrafı farklı sitelere yolladığınızı düşünürseniz,
hızlı bir bağlantıya ihtiyaç duyacağınızı
görebilirsiniz.
Para hesabınıza nasıl yatıyor
Tüm stok fotoğraf sitelerinde en yaygın kullanılan
ödeme şekli olarak PayPal’i görüyoruz
100 dolara ulaşan kredimiz PayPal hesabımıza
aktarılıyor. Kuşkusuz kısa bir süre önce PayPal
Türkiye’nin faaliyete geçmesi bizim için önemli
bir gelişme. Zira bu şekilde PayPal hesabımızdaki
parayı belli bir banka hesabına ya da kredi
kartına yönlendirebiliyoruz. Tabii bu süreçten
Paypal’in küçük de olsa bir komisyon aldığını
hatırlatmak gerek.
Belli Başlı Stok Fotoğraf Siteleri
Fotolia.com: Kuşkusuz bu yazıdaki en ilginç site
fotolia.com. Zira sitenin ülkemizde temsilciliği
var ve site de Türkçe. Dahası ana sayfada bulunan
telefon numarasını aradığımızda karşımızda
muhatap bulabiliyoruz.
iStockPhoto.com: Haftada 15 ile 35 arasında fotoğta
raf yollayabileceğiniz iStockPhoto, bu alandaki
en çok iş yapan sitelerden biri olma özelliğine
sahip. Fotoğraf kalitesi konusunda çok titiz
olan sitenin sunduğu komisyon %20.
Dreamstime.com: Uyguladığı komisyon oranlarıyla
beğeni toplayan bu popüler stok fotoğraf
sitesi, ne yazık ki eğer kriterleri yerine getiremezseniz
sadece fotoğrafınızı reddetmekler
kalmıyor, bağlantılı olarak kotanızı da düşürüyor
Shutterstock.com: Yeni başlayan stok fotoğrafçılara
ödediği yüksek komisyon oranlarıyla bilinen
bu site, deneyimli fotoğrafçılara karşı ilginç bir
şekilde aynı cömertliği göstermiyor. Kesinlikle
ilk üye olunması gereken sitelerden biri.
123RF.com: Eğer daha yüksek komisyon oranı
almak için tek bir siteye bağlı çalışmak yerine
briden fazla stok fotoğraf sitesiyle çalışmak
istiyorsanız, komisyon oranları açısından ortalama
diyebileceğimiz bu siteye üye olabilirsiniz.
. Bigstock.com: Bir başka ortalama diyebileceğimiz
komisyon sunan stok fotoğraf sitesi bigstock.
com, gönderebileceğiniz fotoğraf sayısı konusunda
canınızı sıkacak kotalardan uzak bir tablo
çizmesiyle ilginizi çekebilir.
